Giáo án phong cách ngôn ngữ chính luận


Tải xuống

I. Mục tiêu cần đạt

Giúp học sinh:

  1. Kiến thức:
  • Kiến thức chủ yếu về một số loại VB chính luận thường gặp.
  • Khái niệm ngôn ngữ chính luận, mối quan hệ và sự khác biệt giữa chính luận và nghị luận.
  • Đặc điểm về phương tiện ngôn ngữ (từ ngữ, ngữ pháp, biện pháp tu từ,…) của ngôn ngữ chính luận.
  • Đặc trưng cơ bản của PC ngôn ngữ chính luận: tính công khai về quan điểm chính trị, tính chặt chẽ trong diễn đạt và suy luận, tính truyền cảm, thuyết phục.
  1. Kỹ năng:
  • Nhận biết và phân tích được những đặc điểm về phương tiện ngôn ngữ trong VB thuộc PC ngôn ngữ chính luận.
  • Nhận biết và phân tích được những biểu hiện của các đặc trưng cơ bản trong PC ngôn ngữ chính luận.
  • Viết văn nghị luận chính trị xã hội; dùng từ, đặt câu, lập luận, kết cấu văn bản, …
  1. Thái độ: Có ý thức vận dụng kiến thức được vào thực tế c/s.
  2. Chuẩn bị của GV và HS
  • GV: SGK, SGV Ngữ văn 11 chuẩn, Thiết kế bài soạn, chuẩn kiến thức kĩ năng
  • HS: SKG, vở ghi, vở soạn

II. Tiến trình dạy học

  1. Kiểm tra bài cũ (3 phút):

Tình cảm của Ăng-ghen đối với Mác trong VB “Ba cống hiến vĩ đại của Các Mác”?

  1. Bài mới (38 phút):
Hoạt động của thầy và trò Kiến thức cơ bản
HĐ1 (28 phút): Hướng dẫn tìm hiểu Các phương tiện diễn đạt của PCNN C.L

GV: Từ các VB chính luận đã học em có nhận xét gì về từ ngữ, ngữ pháp, các BPTT của PCNNCL?

HS: Làm việc cá nhân, trả lời.

GV: đưa VD, gọi H/s phân tích cấu tạo ngữ pháp, so sánh.

GV: Hãy cho biết đặc trưng của PCNN chính luận?

HS: Làm việc cá nhân, trả lời.

GV: Tính truyền cảm, thuyết phục được thể hiện như thế nào trong PCNN chính luận?

II. Các phương tiện diễn đạt và đặc trưng của phong cách ngôn ngữ chính luận

1. Các phương tiện diễn đạt

a) Về từ ngữ

Sử dụng NN thông thường nhưng có nhiều từ ngữ chính trị

b) Về ngữ pháp

VD1:

(1) Đảng ta là Đảng lãnh đạo. Đảng ta cần phải mạnh mẽ, trong sạch.

(2) Là một đảng lãnh đạo, Đảng ta/cần phải mạnh

         TrN  CN VN

mẽ, trong sạch.

VD2:

(1) Chúng tôi là chính phủ lâm thời của nước VNDCCH. Chúng tôi trịnh trọng tuyên bố…

(2) Chúng tôi, chính phủ…, trịnh trọng tuyên bố …

  CN     Chú thích       VN

→ Câu thường có kết cấu chuẩn mực gần với kiểu câu phán đoán lôgic trong hệ thống lập luận (câu trước gợi câu sau…) các câu lkết với nhau một cách chặt chẽ

  • Thường sử dụng kiểu câu phức hợp dùng từ ngữ liên kết: Do vậy, bởi thế, cho nên, vì lẽ đã…
  • Kiểu câu ghép chính phụ với nhiều mối quan hệ (Nguyên nhân kết quả, nhượng bộ tăng tiến, phương tiện mục đích)

c) Về BPTT

  • Sử dụng biện pháp tu từ khá nhiều giúp lí lẽ lập luận thêm phần hấp dẫn (không phải là mục đích chủ yếu).
  • Ở dạng nói: chú trọng đến phát âm, đến cách diễn đạt có khi cả ngữ điệu.

2. Đặc trưng của PCNN chính luận

a) Tính công khai về quan điểm chính trị

  • Tính công khai về quan điểm chính trị: rõ ràng, công khai về quan điểm, không mơ hồ, úp mở.
  • Tránh sử dụng từ ngữ mơ hồ, câu nhiều ý, dễ làm người đọc (nghe) nhầm lẫn quan điểm

b) Tính chặt chẽ trong biểu đạt và suy luận

Luận điểm, luận cứ, ý lớn, ý nhỏ, câu, đoạn phải rõ ràng, rành mạch.

c) Tính truyền cảm và thuyết phục

  • Mục đích: hấp dẫn, lôi cuốn, để thuyết phục
  • Thể hiện: hùng hồn, tha thiết, thể hiện nhiệt tình và sáng tạo của người viết.

Tải giáo án phong cách ngôn ngữ chính luận file PDF  Tải xuống